Στο συντηρητικό Σαν Μιγέλ του Τουκουμάν, στη βόρειο Αργεντινή, Εσταυρωμένοι, στάμπες με την Παρθένο, φωτογραφίες του Πάπα Φραγκίσκου, και επιγραφές «Σώστε και τις δύο ζωές» κατά των αμβλώσεων, διακοσμούν τα πάντα από τα νοσοκομεία, τα σχολεία, τα καταστήματα, έως και τα ταξί.
Όμως η τοπική κοινωνία συγκλονίσθηκε, όταν στις 29 Ιανουαρίου ένα 11χρονο κορίτσι εισήλθε στο νοσοκομείο σε προχωρημένη εγκυμοσύνη 21 εβδομάδων, φέροντας στα σπλάχνα της τον καρπό του βιασμού της από τον 65χρονο παππού της, από την πλευρά του θετού της πατέρα.
Δείτε: Αργεντινή: Οργή για το μαρτύριο της 11χρονης – θύματος βιασμού
Η «Λουσία», όπως συμβατικά την αποκαλούν τα μέσα ενημέρωσης προστατεύοντας την αληθινή της ταυτότητα, εκλιπαρούσε τους γιατρούς «να της πάρουν αυτό που της έσπειρε ο γέρος μέσα της». Σύμφωνα με την νομοθεσία της χώρας, που επιτρέπει την άμβλωση σε περίπτωση βιασμού, η επέμβαση μπορούσε να πραγματοποιηθεί, όμως οι γιατροί στην υπερσυντηρητική αυτή πολιτεία έπρεπε βάσει των τοπικών κανόνων να περιμένουν την έγκριση της δικαιοσύνης. Η άδεια όμως ήλθε πολύ αργά: οι γιατροί έκριναν πως το κορίτσι διέτρεχε κίνδυνο και το μόνο που μπορούσαν να κάνουν ήταν να προχωρήσουν σε καισαρική τομή και να προκαλέσουν πρόωρο τοκετό. Το μωρό, που το βάπτισαν Φαουστίνα, καρπός του βιασμού της μητέρας της, ύψους μόλις 21 εκατ. και βάρους 660 γραμμαρίων, επεβίωσε μόνο 109 ημέρες.
Η καισαρική πραγματοποιήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου, ενώ έξω από την κλινική Εβα Περόν του Έστε εκατοντάδες άνθρωποι διαδήλωναν. Ο αρχιεπίσκοπος του Τουκουμάν, Κάρλος Σάντσες, είχε προ ολίγων ωρών καλέσει τους πιστούς να προστατεύσουν τη ζωή του κοριτσιού (το οποίο μάλιστα αποκάλυψε παραβιάζοντας τη σχετική νομοθεσία) και του «μωρού που μέλλει να γεννηθεί». Όταν δε το μωρό κατέληξε, οι γιατροί που εκτέλεσαν την επέμβαση μηνύθηκαν για ανθρωποκτονία.
Το περασμένο Σάββατο πραγματοποιήθηκε μία πορεία χιλιάδων ανθρώπων, με επικεφαλής δικηγόρους, που κρατούσαν επιγραφές με το σύνθημα «Δικαιοσύνη για τη Φαουστίνα» και γαλάζια μαντήλια, σύμβολο των πολέμιων των αμβλώσεων. Εικόνες με θρησκευτικά θέματα και συνθήματα βρέθηκαν δίπλα σε πλακάτ με άλλα συνθήματα κατά του νόμου για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα σχολεία και την χορήγηση του misoprostol, του χαπιού για την φαρμακευτική άμβλωση.
Από το 1921 η άμβλωση διώκεται ποινικά στην Αργεντινή, εξόν από τις περιπτώσεις του βιασμού, ή όταν υπάρχει κίνδυνος για τη ζωή της μητέρας. Το 2012 το Ανώτατο Δικαστήριο αποποινικοποίησε την άμβλωση για κάθε θύμα σεξουαλικής κακοποίησης. Όμως αυτό το δικαίωμα δεν αναγνωρίζεται στο Τουκουμάν, το οποίο ακολουθεί το δικό του πρωτόκολλο, ενώ είναι και η μόνη περιοχή που δεν εντάχθηκε στον νόμο του 2002 για τη «Σεξουαλική Υγεία και την Υπεύθυνη Αναπαραγωγή», που προβλέπει τη δωρεάν χορήγηση αντισυλληπτικών από τα δημόσια νοσοκομεία.
Στο Τουκουμάν μόνο δύο δημόσια νοσοκομεία πραγματοποιούν μη ποινικά κολάσιμες αμβλώσεις και σε αυτά εργάζονται αποκλειστικά αντιρρησίες συνείδησης. Στην περίπτωση της Λουσίας, οι αντιρρησίες συνείδησης γιατροί φοβούμενοι τις ποινικές επιπτώσεις, αρνήθηκαν να κάνουν την επέμβαση και οι αρχές τότε κάλεσαν το ζεύγος των Χοσέ Χιχένα και Σεσίλια Ουσέτ για να την πραγματοποιήσουν. Αυτοί δέχθηκαν «για να θέσουν τέλος στο μαρτύριο» της μικρής, που όταν έφθασαν στο νοσοκομείο την αντίκρισαν να κρατά το χέρι τη μητέρας της και να παίζει με τις κούκλες της.
Λίγο πριν το χειρουργείο, ο γυναικολόγος δέχθηκε απειλητικό τηλεφώνημα, που τον προειδοποιούσε πως «θα πληρώσεις ακριβά αυτό που πρόκειται να κάνεις». Μετά την επέμβαση, οι δύο γιατροί δέχθηκαν και άλλες απειλές και προσβολές και χρειάσθηκε να αλλάξουν σχολείο στα παιδιά τους, έπειτα από την άρνηση της διεύθυνσης του κανονικού τους σχολείου να εγγράψει το ένα παιδί τους. Οι δύο γυναικολόγοι, θεωρούν πως η δίωξή τους δεν είναι βάσιμη, καθώς έπραξαν όλα όσα η ιατρική δεοντολογία και το πρωτόκολλο προβλέπει, αλλά και ότι στόχος της πρωτοφανούς αυτής επίθεσης είναι η κατατρομοκράτηση της ιατρικής κοινότητας, ώστε «κανείς άλλος να μην τολμήσει πλέον να το κάνει».
Στους δρόμους του Τουκουμάν είναι εμφανείς οι επιγραφές υπέρ του δικαιώματος των γυναικών στην άμβλωση, όπως και στις αφίσες που είναι κολλημένες στο Εθνικό Πανεπιστήμιο του Τουκουμάν. Όμως οι τοπικοί πολιτικοί σκέπτονται διαφορετικά: τον περασμένο Αύγουστο 39 από τους 43 βουλευτές ψήφισαν υπέρ της εξαίρεσης της περιοχής τους από την εθνική νομοθεσία για τις αμβλώσεις. Στη διάρκεια της ψηφοφορίας το κτήριο της τοπικής Βουλής είχε καταληφθεί από πολέμιους των αμβλώσεων, που κρατούσαν φωτογραφίες με θέμα τη ζωή στον αμνιακό σάκκο και αντίτυπα εμβρύων σε φυσικό μέγεθος. Ούτε και προβλέπονται αλλαγές ενόψει των εκλογών του 2019: οι υποψήφιοι για τη θέση του Κυβερνήτη, τόσο ο Περονιστής, όσο και του Cambiemos (ας αλλάξουμε) αντιτίθενται στην αλλαγή του νόμου.
Όπως καταγγέλλουν οργανώσεις για την προάσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών, η πλειονότητα των γυναικών του Τουκουμάν αγνοούν τα δικαιώματά τους στη σεξουαλικότητα και την αναπαραγωγή. Πολλές αναζητούν λύση εκτός του συστήματος δημόσιας υγείας και ριψοκινδυνεύουν τη ζωή τους σε παράνομες αμβλώσεις και καταφεύγουν στα νοσοκομεία μόνον σε περιπτώσεις επιπλοκών. Και τότε κινδυνεύουν να τους καταδώσουν οι γιατροί και να φυλακισθούν, όπως συνέβη με μία 27χρονη γυναίκα που καταδικάσθηκε σε οκταετή κάθειρξη ύστερα από άμβλωση. Η γυναίκα εξέτισε δυο χρόνια από την ποινή της και απελευθερώθηκε έπειτα από απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου και πολυπληθείς εκδηλώσεις διαμαρτυρίας και στήριξής της.
Αλλά και σε εθνικό επίπεδο η κατάσταση δεν είναι διαφορετική. Τον περασμένο Αύγουστο η Γερουσία απέρριψε το σχέδιο για τη νομιμοποίηση της εκούσιας διακοπής κύησης, όμως αυτή η απόφαση δεν πτόησε το διογκούμενο φεμινιστικό κίνημα της χώρας. Οι πιέσεις που ασκούν οι εκπρόσωποί του και οι πλατιές διαδηλώσεις με τα πράσινα μαντήλια δεμένα στους καρπούς, τις τσάντες, τις επιγραφές, εξακολουθούν αμείωτες. Φωνές δυνατές και δυναμικές, που όμως δε φθάνουν στο μακρινό Τουκουμάν.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
